Cây Lát Hoa có tên khoa học là Chukrasia tabularis, thuộc họ xoan (Meliaceae), cây có nguồn gốc từ các nước Châu Á. Ở Việt Nam cây chủ yếu phân bố tại các Tỉnh Miên Trung và Miền Bắc từ Hà Tĩnh, Thanh Hóa, Lạng Sơn, Lai Châu.
Đặc điểm Sinh lý của cây Lát Hoa
Cây Lát Hoa có thân thẳng, khi trưởng thành có thể cao tới 30m, đường kính thân lên tới cả 100cm; lá kép lông chim 1 lần chẵn, cuống chung dài 30-40cm, mang 7-10 đôi lá chét mọc cách hoặc gần đối, dài 10-12cm, rộng 5-6cm, hình xoan hay mũi mác, đầu có mũi nhọn; hoa tự hình chùy ở đầu cành, mọc thẳng, về sau rủ dần xuống và có lông; hoa hoa lưỡng tính, màu vàng nhạt, đài có lông, tràng 5 cánh xòe rộng, mép cuốn lại, phủ lông mịn ở mặt ngoài. Cây ưa sáng, mọc chậm, lúc nhỏ chịu bóng.
Công dụng của Cây Lát Hoa
Có thể trồng cây Lát hoa cho nhiều mục đích khác nhau: trồng rừng kinh tế, làm đai phòng hộ che chắn cho các trang trại cây ăn quả chuối, ổi, cam chanh…, làm đai bao để phát triển bền vững vườn hộ và đặc biệt là tận dụng khả năng tỏa bóng và ngoại hình tán lá đẹp để thiết kế trồng làm cây tôn tạo cảnh quan, cây xanh đô thị. Do khi trưởng thành, cây có bạnh khá lớn nên chịu được gió bão tốt, khá thích hợp với những tỉnh thành thường xuyên có gió bão vào mùa đông, nhất là khu vực miền Trung. Tuy nhiên, cũng do gốc có bạnh nên chỉ thích hợp với những vỉa hè rộng hoặc trồng trong công viên, khuôn viên công sở.
Lát hoa cho gỗ đẹp, từ màu sắc đến thớ và vân gỗ, nên rất được ưa chuộng. Gỗ Lát hoa được dùng đóng đồ trang trí nội thất, đồ dùng gia dụng và cả đồ mộc mỹ nghệ. Nhựa cây màu vàng trong suốt có thể dùng pha trộn với nhiều loại nhựa khác để sử dụng. Hoa chứa chất nhuộm màu vàng và màu đỏ có thể nghiên cứu làm chất màu thực phẩm. Lá non và vỏ thân chứa khoảng 15-22% ta-nanh có thể tận dụng cho y học hoặc nhuộm sợi vải. Trong Y học, người ta dùng vỏ như một chất gây se mạnh và thường dùng để hạ sốt.
Theo một số tài liệu thì Lát hoa thường mọc trên chân đất thoát nước tốt, ở độ cao 300-800 m so với mực nước biển, nhiệt độ trung bình năm từ 2-43 oC, lượng mưa 1.800-3.800 mm. Trước đây cũng có người cho rằng ở Việt Nam, lát hoa chỉ mọc tốt ở những vùng núi đá vôi cao. Tuy thế, trong thực tế của nhiều năm trở lại đây, cây Lát hoa đã được đựa trồng trên nhiều chân đất khác nhau, từ đất thịt, thịt pha, cát pha, thậm chí trên vùng đất cát nghèo dinh dưỡng ở độ cao dưới 100 m, vẫn thấy cây sinh trưởng, phát triển khá tốt.
Như vậy, đây là một nguồn gen quý cần được nghiên cứu bổ sung cho hệ thống cây xanh đô thị, không chỉ cho các khu đô thị có nền đất thịt hoặc thịt pha mà cả cho các khu đô thị vùng cát. Đó là việc làm có ý nghĩa “một công đôi việc”, vừa phục vụ cảnh quan vừa góp phần bảo tồn một nguồn gen có giá trị.
